Jak zapewne niektórzy z was kojarzą prawie rok temu broniłam pracę licencjacką o temacie: „Towarzyszenie w procesie rozeznawania powołania‒ kierownictwo duchowe a poradnictwo konstruowania życia. Projekt warsztatów rozwijających kompetencje doradcze.” Wielu z was pytało wtedy, czy podzielę się moją pracą, a tylko parę osób dostało ją na swoje skrzynki e-mail. Chciałabym podzielić się fragmentami pracy także tutaj na blogu, aby treści dotarły do większej ilości osób. Proszę was jednak o wyrozumiałość, jeśli pewne fragmenty nie będą napisane „łatwo i przyjemnie”- pamiętajcie, że jednak jest to praca naukowa. Usunęłam przypisy, ze względu na układ WordPress, gdyby ktoś był nimi zainteresowany chętnie się podzielę. Z radością odpowiem na ewentualne pytania i wątpliwości.
Sposoby definiowania powołania w literaturze przedmiotu
Potocznie słowo powołanie rozumiane jest jako posiadanie pewnych uzdolnień do wykonywania specyficznego rodzaju pracy. Jest to posiadanie pewnych predyspozycji do wykonywania czynności altruistycznych, można mieć również powołanie do pracy zawodowej, którą się wykonuje. Ze względu na to kryterium wymienia się często powołanie do zawodów społecznych, jak na przykład powołanie do bycia nauczycielem, lekarzem, prawnikiem.
W słowniku języka polskiego termin powołanie ma kilka znaczeń, w pierwszym ujęciu definiowane jest jako powołanie do życia, czyli stworzenie lub założenie nowej placówki oraz instytucji. Kolejne znaczenie słowa powołanie to powołanie do wojska, czyli obowiązek odbycia czynnej służby wojskowej. W teologii słowo powołanie rozumiane jest jako wezwanie człowieka przez Boga do pełnienia określonego stylu życia.Słowo „powołanie” wywodzi się z języka łacińskiego (vox, vocare, vocatio) i oznacza głos/wołanie. „Pojęcie to jest ściśle związane ze światem osób i z porządkiem miłości. W świecie rzeczy nie ma ono sensu, trudno mówić o powołaniu jakiejś rzeczy, mówi się tylko o funkcjach, jakie poszczególne rzeczy spełniają, służąc takiemu lub innemu celowi.” Wyboru powołania nie należy rozumieć tylko jako droga kariery zawodowej i wybór zawodu. Aby spojrzeć na problem z najszerszej perspektywy trzeba uchwycić „fenomen powołania jako fakt antropologiczny, uniwersalny, wyprzedzający jakąkolwiek zinstytucjonalizowaną formę realizowania powołania.” Odkrywanie powołania to odkrywanie tego kim się jest i późniejsza realizacja tego powołania w określonej płaszczyźnie życia.
W przeszłości powołaniem była każda pełniona funkcja społeczna. Również współcześnie zauważyć można trudności z orzekaniem, czy kompozytor, śpiewak i artysta to powołanie, czy wykonywanie swojego zawodu. „Czasem też rozróżnia się, że ktoś jest czymś zawodu, a nie z powołania. Przy czym pod powołaniem rozumie się tu coś zupełnie innego, a mianowicie łatwość wykonywania zadań zawodowych.” W tym ujęciu zawód i powołanie mają podobne znaczenie i można używać ich zamiennie. Realizacja swojego powołania wiąże się z wykonywaniem swojego zawodu przy obecności prawdziwej pasji. Łączeniu zawodu z powołaniem sprzyja także wspólny źródłosłów, a więc niemiecki termin Beruf, który odpowiada łacińskiej wersji tego słowa- vocatio. „Niemiecki źródłosłów sprzyja łączeniu zawodu z powołaniem, które niekoniecznie musi mieć znaczenie mistyczne i religijne.”
W ujęciu podanym przez Słownik pedagogiczny państwa Kupisiewicz powołanie definiowane jest jako „przeświadczenie o posiadaniu określonego daru czy zdolności do pełnienia jakiejś funkcji, wykonywania zawodu, wyboru drogi życiowej, zwłaszcza wymagających trudu czy poświęcenia”.
Słownik psychologii definiuje powołanie następująco: „nieprzeparta skłonność do jakiejś działalności zawodowej lub artystycznej, która występuje u osoby posiadającej wymagane w tej dziedzinie uzdolnienia. Powołanie jest wynikiem głębokiej motywacji o charakterze emocjonalnym, często podświadomej, dosłownie popychającej człowieka w stronę takiego a nie innego rodzaju działalności.” Według autora słownika zadaniem doradcy jest umiejętność odróżniania prawdziwego powołania, opierającego się na rzeczywistych uzdolnieniach klienta od projektów osób rozeznających powołanie, które nie uwzględniają niedostosowania swoich uzdolnień do wymagań rzeczywistości.
W kolejnym ujęciu powołanie to wewnętrzne pragnienie do realizowania swojego życia w formie, która pozwala być osobą w sposób pełny i pozwala widzieć swoje życie w głębokim wymiarze. „Jest rodzajem realizowania się w dany sposób, który wynika z naturalnych predyspozycji jednostki, jej talentu, potrzeb i odczytania własnego przeznaczenia. Wynika z głębokiej motywacji o zabarwieniu emocjonalnym, która popycha człowieka w kierunku takiego, a nie innego rodzaju działalności.” Powołanie kieruje człowieka poza siebie, pozwala podjąć działalność mającą na celu dobro wspólnoty. Odkrywanie swojej drogi życiowej pomaga wyzbyć się własnego egoizmu i służyć innym ludziom. Jest to wewnętrzna koherencja, zgodność w działaniu. „Powołaniem nie jest stan psychicznej równowagi, ale ukierunkowanie osoby na to, co znajduje się poza nią samą.”
Człowiek odpowiadający na powołanie wie, że jest autorem samego siebie. „Kiedy mówimy o powołaniu, zakładamy zdolność osobistego zaangażowania się względem celu, do czego zdolna jest tylko istota rozumna. Tak więc »powołanie« jest wyłącznie udziałem osób.” Takie podejście jest bardzo bliskie koncepcji całożyciowego zarządzania sobą. Współcześnie jednostki mają coraz większą trudność w odnalezieniu siebie. Stąd większa niż wcześniej pomoc doradców w odnalezieniu przez jednostki swoich mocnych stron i potencjałów, które umożliwiają całożyciowe zarządzanie samym sobą. W oparciu o koncepcję Konstruowania kariery M. Savickasa i Konstruowania życia J. Guicharda wypracowana została koncepcja Pozytywnego Całożyciowego Kierowania Sobą i Relacjami. Która odnosi się do rozwoju różnorodnych talentów, potencjału i mocnych cech poszczególnych osób. „Działalność poradnicza nie jest więc możliwa bez relacji opartej na dialogu, prowadzonym zgodnie z założeniami przyjętej teorii; działalność ta musi stawiać na wzajemne zrozumienie się i na upodmiotowienie klienta.” Poradnictwo ukierunkowane jest na wywoływanie u osoby wspomaganej zmian o pozytywnym charakterze.
Istota powołania ukazana jest również w książce pod redakcją Bogusława Milerskiego i Bogusława Śliwerskiego pod tytułem „Pedagogika”, znajdziemy ją pod hasłem „powołanie pedagogiczne”. Opisując istotę powołania pedagogicznego definiują je oni jako „szczególny rodzaj emocjonalnej więzi i zaangażowania pedagoga, powodujący pełnienie przez niego tej roli bez względu na warunki pracy czy stan samopoczucia”. Rozszerzając i uogólniając tę definicję można zatem powiedzieć, że powołanie to wewnętrzne pragnienie działania w określonej roli, które jest niezależne od wpływów środowiska. Jest to wewnętrzna siła ukierunkowująca działanie.
Powołanie jest więc czynnikiem wewnętrznym na tyle silnym, aby był w stanie nadawać wartość pełnionej roli nawet pomimo niesprzyjających warunków zewnętrznych. Nie wiąże się tylko z decyzją podjętą na poziomie racjonalnej analizy warunków sprzyjających i podążaniu za nimi tylko w chwilach korzyści czerpanych dla swojego samopoczucia oraz warunków finansowych. W tej samej pozycji ujrzeć można także drugie ujęcie słowa powołanie, spójne z tym przedstawionym powyżej: „pełnienie funkcji pedagoga jest źródłem energii i bodźcem do działania na rzecz innych osób, powodując, iż wychowawca oddaje siebie i swoje życie w »służbę wychowania« w urzeczywistnianie wartości, które wykraczają poza jego własne interesy, potrzeby czy oczekiwania”
Powołanie definiowane jest również jako: „struktura hierarchiczna osobowości, w której wartość pewnej roli zajmuje wyższe miejsce, podporządkowując sobie inne role bezustannie obecne, ale w zależności od sytuacji, pomocne lub hamujące rozwój. Gdy ten porządek pozostaje trwały, osobowość jest w pewnym sensie ukierunkowana i zależności pomiędzy rolami są wyraźnie sprecyzowane” Ważne jest, aby osoba rozeznająca powołanie umiała dobrze rozpoznać i określić tę najważniejszą wartość, której zechce podporządkować wszelkie swoje działanie.
Podsumowując powołanie jest to zdolność i umiłowanie czegoś, jest to także przeświadczenie danej osoby, że dana droga życiowa, dany zawód są dla niej najwłaściwsze. Jednak, aby umieć rozeznać swoje powołanie, trzeba dobrze znać siebie, znać swoje potrzeby, pragnienia, uzdolnienia i wady. „Przeżywanie pasji i powołania wiąże się ze stałym rozwijaniem samoświadomości i odpowiedzialności w zakresie własnych wartości, potrzeb, pragnień, motywów, celów, decyzji, działań i satysfakcji z wykonywanej pracy. Cechami charakteryzującymi te osoby jest duże zaangażowanie, brak rutyny, przypadkowości, znudzenia czy wypalenia zawodowego”.
W rozumieniu teologicznym „termin powołanie oznacza dosłownie bezinteresowny dar, ten nieustannie odnawiany zasób energii, który nie przestaje zasilać głębi natury ludzkiej i Kościoła.” W doświadczeniu powołania to sam Bóg jest powołującym i kieruje swoje wezwanie do człowieka. Powołanie jest pojęciem głęboko zakorzenionym w wierze i jego istotę w pełni pojąć można tylko odnosząc jego istotę do Boga. Jest to Boże zaproszenie do kreowania świata- zaproszenie kierowane do człowieka. Każde powołanie jest wielkim darem od Boga, dzięki niemu życie ludzkie nabiera sensu. Nie ma na świecie człowieka, który nie zostałby obdarowany powołaniem.
daughterofHolyGod 